Gjermania përballet me rritje të kontributeve sociale

Gjysma e të ardhurave bruto mund të shkojë së shpejti në sigurimet shoqërore

Gjermania po i afrohet një pike kthese në financimin e mirëqenies sociale. Ekspertët tani paralajmërojnë se kontributet sociale së shpejti mund të kalojnë 50 përqind të pagave bruto. Ekonomisti Martin Werding, anëtar i Këshillit Gjerman të Ekspertëve Ekonomikë, ka tërhequr vëmendjen kombëtare duke deklaruar se nuk është më çështje nëse, por kur do të kalohet pragu prej 50 përqind. Parashikimet e tij, së bashku me ato të instituteve të shumta ekonomike, tregojnë se norma totale e kontributeve mund të arrijë midis 46 dhe 54 përqind deri në vitin 2035.

Rritja e ndjeshme po nxitet nga ndryshimet demografike afatgjata, një popullsi në plakje dhe detyrimet në rritje në kujdesin shëndetësor, pensionet dhe kujdesin afatgjatë. Pa reforma të mëdha, kostot në rritje do të vazhdojnë të rëndojnë si punëtorët ashtu edhe punëdhënësit, duke rritur presionin mbi pagat, konkurrencën ekonomike dhe financat shtetërore.

Kostot në rritje në sistemet shëndetësore dhe të kujdesit

Rritjet më të ndjeshme vërehen aktualisht në sigurimin shëndetësor dhe të kujdesit afatgjatë. Në mesin e viteve 1990, kontributet statutore të sigurimit shëndetësor ishin mesatarisht rreth 14.2 përqind. Sot, ato kanë arritur në 17.5 përqind në shumë raste. Situata është e ngjashme në kujdesin afatgjatë, ku norma e kontributit është trefishuar që nga viti 1995. Prindërit tani paguajnë 3.6 përqind, ndërsa individët pa fëmijë ngarkohen me 4.2 përqind. Një rritje e mëtejshme në gati 4.7 përqind pritet brenda pak vitesh.

Këto shpenzime në rritje nuk janë vetëm numra - ato përkthehen në një barrë të vërtetë në pagat mujore. Punëdhënësit preken gjithashtu, pasi ata duhet të përputhen me kontributet e punonjësve. Kjo shton kostot e punës dhe zvogëlon konkurrueshmërinë e Gjermanisë, veçanërisht në industritë e eksportit.

Shpenzimet për kujdesin shëndetësor vazhdojnë të rriten më shpejt se të ardhurat, kryesisht për shkak të kërkesës në rritje dhe joefikasitetit strukturor. Ndërsa zyrtarët qeveritarë kanë diskutuar stabilizimin e sistemit me kredi të përkohshme, ekspertët argumentojnë se lëvizje të tilla vetëm sa vonojnë reforma më të thella. Sipas ekonomistëve, zgjidhjet duhet të përfshijnë ristrukturimin e spitaleve, ndryshimet në shërbimet e urgjencës, infrastrukturë dixhitale më të mirë dhe përdorim më efikas të stafit mjekësor.

Pensionet gjithashtu nën presion

Sistemi i pensioneve të Gjermanisë, i cili prej kohësh është parë si i qëndrueshëm, tani është në rrugën e duhur për rritje të konsiderueshme të kontributeve. Për vite me radhë, norma e pensioneve mbeti e qëndrueshme në 18.6 përqind. Megjithatë, kjo shifër mund të rritet në 20 përqind deri në vitin 2028. Kjo do të shënonte nivelin më të lartë në dekada dhe pasqyron si një rritje të numrit të pensionistëve ashtu edhe vendime bujare politike, të tilla si zgjerimi i të ashtuquajturit "pensioni i nënës" dhe pezullimi i masave mbrojtëse të qëndrueshmërisë.

Efektet do të ndihen ndër breza. Premtimi i qeverisë për të ruajtur një nivel minimal pensioni prej 48 përqind zvogëlon më tej fleksibilitetin për të reaguar ndaj sfidave demografike. Kritikët thonë se vendime të tilla injorojnë stabilitetin afatgjatë të kostos dhe e zhvendosin barrën në mënyrë të padrejtë mbi kontribuesit e ardhshëm.

Parashikimet afatgjata tregojnë për përshkallëzim

Parashikimet nga grupet e pavarura kërkimore mbështesin paralajmërimet e Werding. Një studim i vitit 2023 nga Instituti IGES vlerësoi se kontributet totale mund të rriten në 48.6 përqind deri në vitin 2035. Një analizë tjetër nga Prognos madje mori në konsideratë një skenar më të keq prej 55.5 përqind deri në vitin 2040, duke supozuar se nuk do të ketë ndryshim politikash dhe presion të vazhdueshëm ekonomik. Këto shifra nuk janë spekulative - ato ilustrojnë se çfarë do të ndodhë nëse trendet aktuale vazhdojnë pa korrigjime të rëndësishme.

Këto nivele kontributesh nuk janë vetëm shqetësime teorike. Nëse realizohen, ato do të ndikojnë ndjeshëm në të ardhurat e disponueshme të familjeve dhe do të ulin shpenzimet e konsumatorëve. Për punëdhënësit, kostoja e punës do të rritet ndjeshëm, duke ndikuar me shumë gjasa në rritjen e vendeve të punës dhe në atraktivitetin e Gjermanisë si një vendndodhje biznesi.

Debati mbi Reformën Intensifikohet

Propozime për reforma kanë dalë nga sektorë të ndryshëm, por ende nuk është miratuar një zgjidhje e unifikuar. Rritja e pragut të të ardhurave për kontributet, e njohur si “Beitragsbemessungsgrenze”, është një masë e përmendur shpesh. Kjo do t’i detyronte personat me të ardhura më të larta të paguanin më shumë, por ekspertët paralajmërojnë se zgjidh vetëm një pjesë të problemit dhe mund të çojë në probleme buxhetore në shtetet që punësojnë shumicën e nëpunësve civilë.

Një tjetër mundësi është zgjerimi i bazës së kontribuesve duke përfshirë nëpunësit civilë dhe individët e vetëpunësuar në sistemin statutor. Megjithatë, edhe kjo paraqet sfida ligjore dhe financiare. Disa ekonomistë propozojnë zhvendosjen e një pjese më të madhe të financimit social në taksa, veçanërisht duke rritur subvencionet federale nga të ardhurat e përgjithshme, gjë që do të shpërndante kostot më gjerësisht.

Në të njëjtën kohë, po rritet presioni për të ripërcaktuar efektivitetin dhe synimin e programeve aktuale të përfitimeve. Kritikët argumentojnë se programe si pensioni i zgjatur i nënës, ndonëse politikisht të njohura, mund të mos jenë përdorimi më efikas i burimeve të kufizuara.

Asnjë zgjidhje e lehtë në horizont

Shumë veta pajtohen se reformat janë të nevojshme, por asnjëra nuk vjen pa kompromise. Ulja e kapacitetit të spitaleve, futja e më shumë bashkëpagesave për pacientët, vendosja e kufizimeve në tarifat e mjekëve ose shkurtimi i shërbimeve janë të gjitha në tryezë, por mbeten politikisht të ndjeshme. Ekspertët theksojnë se lehtësimi afatshkurtër shpesh kërkon vendime jopopullore, të tilla si ulja e përfitimeve ose rritja e kostove nga xhepi, përpara se të jenë të mundshme kursimet afatgjata.

Trendet demografike të Gjermanisë, të kombinuara me pritjet e larta nga programet sociale, kanë krijuar një çekuilibër strukturor që nuk mund të korrigjohet përmes rregullimeve të vogla. Pa një angazhim të qartë politik për reforma, rritjet e parashikuara të kontributeve kanë gjithnjë e më shumë gjasa të bëhen realitet.